Qızılca (morbilli) morbilli virusu tərəfindən əmələ gələn, yüksək dərəcədə yoluxucu bir infeksiyadır. Əksər hallarda uşaqlarda müşahidə olunur, amma böyüklər də bu xəstəliyə yoluxa bilər. Qızılca ciddi ağırlaşmalara səbəb ola bilər, buna görə erkən diaqnoz və müalicə vacibdir. Aşağıda qızılcanın əsas əlamətləri təqdim olunub:

1. Yüksək qızdırma (Fever):

• Xəstəliyin başlanğıcında yüksək qızdırma müşahidə olunur (38-40°C).
• Qızdırma adətən xəstəliyin ilk 3-4 günündə daha yüksək olur.

2. Hamiləlik dövründəki xəstəliklərə bənzər əlamətlər:

• Boğaz ağrısı, öskürək və burun axması.
• Qızılca ilk günlərdə qripə bənzər əlamətlərlə başlayır, buna görə digər viral infeksiyalardan fərqləndirilməsi çətin ola bilər.

3. Koplik ləkələri (Koplik spots):

• Qızılcanın ən xarakterik əlamətlərindən biri Koplik ləkələridir.
• Bu ləkələr ağ və ya mavi rəngdə olur və ağız içində, dişlərin arxasında meydana çıxır.
• Koplik ləkələri, qızılca səpkilərindən 1-2 gün əvvəl görülə bilər.

4. Dəri səpintisi (Rash):

• Xəstəliyin 3-5-ci günlərində dəri üzərində səpki başlar. Bu, ilk olaraq baş, üz və boyun ətrafında yaranır, daha sonra bədənə və ayaqlara yayılır.
• Səpkilər kiçik, qırmızı ləkələrdən başlayır və birləşərək böyük, irihəcmli döküntülərə çevrilir.
• Səpki ilə bərabər yüksək qızdırma davam edir.

5. Yüksək həssaslıq və yorğunluq:

• Xəstələr adətən yuxusuzluq, halsızlıq, zəiflik və yorğunluq hiss edirlər.
• Bədən ümumilikdə zəifləyir və güclü halsızlıq müşahidə olunur.

6. Boğaz və gözlərdə qızartı (Konjonktivit):

• Gözlərdə qızartı və sulanma meydana gəlir.
• Konjonktivit (gözün iltihabı) və fotofobiya (işığa qarşı həssaslıq) müşahidə oluna bilər.

7. İştah itkisi:

• İştah azalmağa başlayır və xəstə yemək yeməkdən imtina edə bilər.

8. Ağırlaşmalar:

• Qızılca, xüsusilə uşaqlarda ciddi ağırlaşmalara yol aça bilər. Bu ağırlaşmalar arasında beyin iltihabı (ensefalit), nəfəs yolu infeksiyaları (pnevmoniya), otit (qulaq infeksiyası) və dəri infeksiyaları yer alır.
• Hamilə qadınlarda və zəif immunitetli şəxslərdə ağırlaşmaların riski daha yüksəkdir.

9. Hamiləlikdə risk:

• Hamilə qadınlarda qızılca infeksiyası dölə zərər verə bilər, bu səbəbdən hamiləlik dövründə bu xəstəlikdən qorunmaq çox vacibdir.

Qızılcanın yoluxması və yayılması:

• Qızılca yüksək dərəcədə yoluxucudur və hava-damcı yolu ilə asanlıqla yayıla bilər.
• Xəstə olan şəxs, səpki meydana gəlməzdən əvvəl 4 gün və səpki yaranandan sonra 4 gün ərzində yoluxucudur.

Müalicə və profilaktika:

• Peyvənd (MMR): Qızılcadan qorunmaq üçün ən təsirli üsul peyvənddir. MMR (Qızılca, Mumps, Rubella) peyvəndi uşaqlarda və böyüklərdə bu xəstəliyin qarşısını alır.
• Simptomatik müalicə: Qızılca adətən öz-özünə sağalır, lakin yüksək qızdırma və ağrılar üçün parasetamol istifadə edilə bilər. Mədə-bağırsaq narahatlığı və iştahsızlıq üçün bol maye qəbul etmək vacibdir.
• Yuxu və istirahət: Xəstəlik dövründə bol istirahət və yuxu vacibdir.

Qeyd: Qızılca simptomları müşahidə edildikdə, dərhal həkimə müraciət etmək vacibdir, xüsusən də ağırlaşmaların qarşısını almaq üçün.